អ្វី ហេតុអ្វី

ផ្នែកទី១

អ្វី ហេតុអ្វី ហើយ ដូចម្តេច បានជាជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់ត្រឹមត្រូវ

ស្របច្បាប់ នៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ដែលជាបិតុភូមិ និងជាមាតុភូមិរបស់ខ្លួនត្រូវតែទាមទារ

យកអំណាចទាំងអស់ជាដាច់ខាតពី វៀតណាម និង បារាំង មកវិញ ព្រោះអ្នកទាំងពីរ

បានឃុបឃិតជាមួយគ្នា និងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះអន្លង់ទុក្ខដ៏យូរអង្វែង និងការ

ឈឺចាប់ខ្លោចផ្សាដ៏ធំធេងរបស់ខ្មែរក្រោម ដោយមកពច្បីបា់ដ៏ទុយ៌សរបស់បារាំង

សែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩។

ក.អ្វីទៅដែលខ្មែរក្រោមត្រូវតែស្វះស្វែងរកជាទីបំផុតដើម្បីសិទ្ធិស្វ័យសេម្រចវាសនាខ្លួន

និងឯករាជ្យនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោមរបស់ខ្លួនដែលពុំទាន់មានការគ្រប់គ្រងខ្លួនដោយខ្លួនឯង?

ចម្លើយដ៏សក្តិសមនិងដ៏ត្រឹមត្រូវជាទីបំផុតចំពោះសំនួរនេះនោះ គឺការស្វះស្វែងរកឯករាជ្យស្របតាម

ច្បាប់ សម្រាប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម និងទាមទារយកសិទ្ធិទាំងអស់ សេរីភាពទាំងអស់ និង អំណាចទាំង

អស់ ដែលបានបាត់បងទា់ងំអម្បាលម៉ាន ពីបារាំងនិងយួនមកវិញ ព្រោះបារាំង និងយួនជាអ្នកដើម

ចមឃុបឃិតគ្នាបង្ករនូវមហាអន្លង់ទុក្ខសោកនាដកម្មវេទនា និងការឈឺចាប់ខ្លោចផ្សាដ៏មោះហិមា ដែល

ខ្មែរក្រោមបានទទួលរងនៅគ្រប់ជំនាន់ ដោយមកពីការប្រគល់ដោយឯកតោភាគី ទឹកដីកូសាំងស៊ីនឬកម្ពុជាក្រោមដោយប្រធានាធិបតីបារាំង វ៉ាំងសង់ អូរីយ៉ូល តាមច្បាប់បារាំងសែសលេខ ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ ទៅឲ្យវៀតណាមដោយគ្មានបានទទួលការយល់ព្រមពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

ហើយនិងពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់អំណាចត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់ ជាការមួយរំលោភទាំង

កំរោលលេធីម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ ជំពូកទី១១ជំពូកទី១២ និងជំពូកទី១៣ដែលបារាំងខ្លួនឯងជាសមាជិក

ពេញអង្គ និងពេញសមត្ថភាពនៃសហប្រជាជាតិស្រាប់ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៤៥មកម៉្លេះ។

ដោយព្រោះមកពីហេតុផលដូចដែលបានចែងមកពីខាងលើនេះហើយ បានជាក្រុមការងារអគ្គ

មគ្គុទេសន៍ជាតិ រំដោះឤណានិគមពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ដែលជា ចលនាជាតិដើម្បីកម្ពុជាក្រោមឯករាជ្យ

ដែលបានចាប់បដិសន្ធិឡើងក្រោមច្បាប់នៃរដ្ឋមិនីសូតានាថ្ងៃទី២៧ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១០ដើម្បីនិងបំពេញបេសកកម្មដ៏ខ្ព៏ង់ខ្ពស់ក្នុងការរស់រានមានជីវិតឡើងវិញនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ហើយនិងការផ្តល់នូវកំណើត

ថ្មី និងជិវិតថ្មីចំពោះជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមដែលជិតនិងដាច់ខ្យល់ស្លាបទៅ់ហើយនោះផង។ អង្គការគឺ

រៀបចំឡើងក្រោមច្បាប់នៃរដ្ឋមិនីសូតានាថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១០ ដែលមានទស្សនវិស័យ បេសកកម្ម គោលបំណង និងទិសដៅដ៏ចម្បងដែលបានចែងច្បាស់លាស់គឺ ដើម្បីសេរីភាព បូរណភាពទឹកដី អធិប

តីភាពពេញលេញបរិបូរណ៍ ហើយនិងឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍ សម្រាប់ខ្មែរក្រោមទាំងអស់គ្នា។ នយោបាយរបស់យើងគឺស្វែងរកឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍និងសេរីភាព សំរាប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម

ហើយនិងប្រជាជនខ្មែរក្រោមទាំងអស់គ្នា។ ក្នុងខណ:ដែលរចនាសម្ព័ន្ធផ្ទៃក្នុងរបស់យើងពុំទាន់មាន

លក្ខណ:ជារដ្ឋាភិបាលនៅឡើយនោះ ក៏ប៉ុន្តែយើងទាមទារ សេរីភាព បូរណភាពទឹកដី អធិបតីភាពពេញ

លេញបរិបូរណ៍ ហើយនិងឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណនិ៍ងសេរីភាពសំរាប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ហើយ

និងជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម។ ដូច្នេះរចនាសម្ព័ន្ធផ្ទៃក្នុងរបស់យើងត្រូវតែមានលក្ខណ:ជាគណរដ្ឋម្រន្តី

ត្រូវតែជារដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះត្រូវតែជាប្រមុខរដ្ឋ។ រចនាសម្ព័ន្ធនៃរដ្ឋកម្ពុជាក្រោម គឺជាសាធារណរដ្ឋ។

ហេតុដូច្នេះ អ្វី ដែលខ្មែរក្រោមស្វះស្វែងរកជាទីបំផុតនោះ គឺ ឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍

នៃបិតុភូមិ និង មាតុភូមិកម្ពុជាក្រោម ហើយនិង សេរីភាពរបស់ខ្លួន តាមការប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់នៃ

យន្តការអន្តរជាតិត្រឹមត្រូវ ក្នុងពេលវេលាសមហេតុសមផល។

យន្តការអន្តរជាតិទី១គឺ ច្បាប់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី ០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ ដែលបានប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ឬកូសាំងស៊ីន ឬកូសាំងស៊ីនបារាំងសែស ទៅឤេយព្រះចៅអធិរាជ

បាវ ដាយ នៃរដ្ឋរួមសម្បាច់វៀតណាម ដោយគ្មានប្រជាសិទ្ធិពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងដោយគ្មានការ

ព្រមព្រៀងនិងការយល់ព្រមគ្នជាផ្លាវូការណ៍ ពីជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ដែលជាម្ចាស់ទឹកដីដ៏ត្រឹមត្រូវ និង

ស្របច្បាប់។ ការប្រគល់កូសាំងស៊ីនទៅឲ្យវៀតណាមដែលពុំមែនជាម្ចាស់ទទួលទ្រ័ព្យសម្បត្តិស្រប

ច្បាប់ ហើយដែលជាអ្នកឃុបឃិតផ្សំគំនិតគ្នាជាមួយបារាំងដើម្បីទទួលយកទឹកដីដែលខ្លួនពុំមែនជាម្ចាស់

ទ្រព្យស្របច្បាប់នោះ គឺជាការរំលោភបំពារបំពានដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតលើធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិត្រង់ជំពូកទី

១១ជំពូកទី១២ និង ជំពូកទី១៣ដែលបារាំងខ្លួនឯងជាសមាជិកពេញអង្គនិងពេញសមត្ថភាពនៃសហប្រ

ជាជាតិ ចាប់តាំងពី ថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៤៥មកម៉្លេះ។

យន្តការអន្តរជាតិទី២ គឺ សេចក្តីប្រកាស(Declarations)និងសេចក្តីសម្រេចចិត្ត(Resolutions)ទាំង

អម្បាលម៉ានជាធរមានរបស់ មហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិដូចជា សេចក្តីប្រកាសលេខ១៥១៤(XV)ចុះ

3

ចុះថ្ងៃទី១៤ធ្នូូ១៩៦០ ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យទៅឤេយប្រទេសហើយនិងប្រជាជនទាំងឡាយណាដែល

រស់នៅក្រោមនឹមឤណានិគមហើយនិងសេចក្តីសំរេចចិត្តបន្ថែមរបស់មហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ

លេខ1541(XV)ចុះថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូឆ្នាំ១៩៦០ ស្តីពីការជ្រើសរើសដោយសេរីនូវសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនា

ខ្លួនបីបែបឬបីប្រភេទគឺទី១ការរួមរស់ជាមួយនិងរដ្ឋឯករាជ្យ; ទី២ គឺការបញ្ចូលទឹកដីរបស់ជនជាតិដើម

ទៅក្នុងទឹកដីរបស់រដ្ឋឯករាជ្យ ដោយប្រជាជននៃរដ្ឋឯករាជ្យនិងប្រជាជនជាតិដើមមានសិទ្ធិស្មើៗគ្ន្នា

ហើយនិងទី៣ គឺឯករាជ្យ សេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ ស្តីពទីសវត្សរ៍លើកទី២ ដែល

មានថេរវេលា១០ឆ្នាំគិតពីឆ្នាំ២០០១ទៅ២០១០ហើយនិងផែនការនៃការងារដាក់ទិសវាយសំរុក ដើម្បី

និងវាយកំទេចរំលំរំលាយនូវឤណានិគមគ្រប់រូបភាពទាំងអស់លើសកលលោកទាំងមូលនាសតវត្សរ៍ទី

២១នេះ ហើយនិងចុងក្រោយបង្អស់គឺសេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិចុះថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៧ ស្តីពីសិទ្ធិនៃជនជាតិដើមទាំអស់ លើសកលលោកទាំងមូល ដែលត្រង់មាត្រា៣បានចែងថា “ជនជាតិដើមទាំងអស់មានសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង។ ឤស្រ័យដោយអំណាចឬដោយ

ឤនុភាពនៃសិទ្ធិនោះ ពួកគេកំណត់នូវការគ្រប់គ្រងលើខ្លួននិងគ្រប់គ្រងលើប្រទេសជាតិមាតុភូមិរបស់

ខ្លួនដោយសេរី(freely determine their political status) ហើយនិង ស្វែងរកការអភិវឌ្ឍន៍ខាងសេដ្ឋ

កិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ដោយសេរី” ហើយនិងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ជាច្រើនដទៃទៀតដែលមានទំនាក់

ទំនងជាមួយគ្នាដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀង ការយល់ព្រមគ្នាជាផ្លូវការ ធម្មនុញ្ញនិង រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

ខ-ហេតុអ្វីបានជាខ្មែរក្រោមស្វះស្វែងរកសេរីភាព ហើងនិងឯករាជ្យពេញលេញ

បរិបូរណ៍នៃទឹកដីរបស់ពួកគេ គឺកម្ពុជាក្រោម ឬកូសាំងស៊ីន?

ជាម្ចាស់ដ៏ត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់នៃដែនដី ហើយដែលសិទ្ធិមនុស្សទាំងប្រាំពួក ប្រាំជំពូក ឬប្រាំ

ផ្នែករបស់ពួកគេ គឺ: សិទ្ធិស៊ីវិលនិងនយោបាយ សិទ្ធិខាងច្បាប់ទម្លាប់ សិទ្ធិខាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និង

វប្បធម៌ សិទ្ធិរួមគ្នា ហើយនិងសិទ្ធិខាងប្រកាសនិងថ្លែងសេចក្តីនានា ដែលជាសមាជិកដ៏ឧត្តុងឧត្តមនៃ

គ្រួសារមនុស្សជាតិលើពិភពផែនដីនេះ ត្រូវបានធ្វើការរំលោភបំពារបំពានយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃនិងអមនុ

ស្សធម៌ជាទីបំផុតពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមជាបន្តបន្ទាប់ទាំងខាងជើង និង ខាងត្បូង ជនជាតិ

ដើមខ្មែរក្រោមត្រូវតែក្រោកឈរដោយរឹងជំហរ ក្លាហានមោះមុត ប្រឆាំងតទល់គ្រប់ឧបសគ្គទាំងពួង

ដើម្បីនិងប្រើប្រាស់នូវគ្រប់សេចក្តីប្រកាសនិងសេចក្តីសម្រេចចិតទ្តាំងឡាយរបស់មហាសន្និបាតសហ

ប្រជាជាតិដូចបានចែងមកពីខាងលើនេះ ជាមហាឤវុធបរមាណូដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុត និងជាមហារលកយក្ស

សមុទ្ទតាមមាគ៌ាទូតដ៏ខ្លាំងក្ល្លាដើម្បីនិងអង្រន់និងដាស់សកលលោកទាំងមូលឤេយភ្ញាក់រលឹកពីតំណេក

ដ៏លង់លករ់បស់ខ្លួនឤេយបានដឹងយល់ច្បាស់ប្រត្យក្សនិងទទួលស្គាល់អន្លង់ទុក្ខសោកនាដកម្មវេទនា

ដ៏សែនខ្លោចផ្សាយូរអង្វែង និងការឈឺចាប់ខ្លោចផ្សាដែលមានប្រភពឬសគល់ធំធេងចេញមកពី ច្បាប់

បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤មិថុនា១៩៤៩ ដែលបានប្រគល់ដោយខុសច្បាប់ដែនដីកម្ពុជា

ក្រោមរបស់ពួកគេ ទៅឤេយព្រះចៅអធិរាជ បាវ ដាយ នៃ រដ្ឋរួមសំបាច់វៀតណាម ដោយឯកឧត្តម វ៉ាំងសង់ អូរីយ៉ូល ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋទី៣របស់បារាំងសែស។

ការរំលោភបំពារបំពានដ៏សាហាវនិងមិនឈប់ឈរនូវសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពួកគេដូចបានរៀបរាប់

មកពីខាងលើនេះ ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់របស់វៀតណាមទាំងខាងជើងនិងខាងត្បូង ត្រូវ

បានរៀបរាប់ពិពណ៌នាទូលំទូលាយពិស្តារ និងក្បោះក្បាយជាទីបំផុត នៅក្នុងសំណើដកឤណានិគម

ដែលបានដាក់ជូនជាផ្លូវការទៅឯកឧត្តម បាន គីមូន អគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិ ប្រទេសនានាជា

សមាជិក សមាជិកសង្កេតការណ៍អចិន្ត្រៃយសហប្រជាជាតិ៍នៅហ្សឺណែវ ស្វីសនិងស រ ឤ បណ្ណាល័យ

ពត៌មានចម្រុះសហប្រជាជាតិ គ្រប់អង្គសរីរ:និងប្រព័ន្ធសហប្រជាជាតិហើយជាពិសេសទៅទៀតក្រសួង

ពត៌មានសាធារណ:របស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានហើយនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិទាំងអស់ ស្នើសុំ

ដោយទទូចជាទីបំផុតដល់អស់មន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំអន្តរជាតិ និងអង្គការទាំងអស់នោះ ឤេយជួយទ្រទ្រង់និង

ជួយប្រដុងប្រជា ដល់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមជាអ្នករងគ្រោះដ៏យូរលង់យូរអង្វែងពីការបំពារបំពានរំ

លោភសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពួកគេ ដោយបារាំងនិងវៀតណាម ដើម្បីនិងដកឤណានិគមវៀតណាមចេញពី

ទឹកដីរបស់ពួកគេ ហើយដាក់ ទឹកដីរបស់ពួកគេក្រោមការត្រួតត្រារបស់សហប្រជាជាតិ ដើម្បីនិងរៀបចំ

ឲ្យមានការ“បោះឆ្នោតប្រជាមតិខាងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួនួ” ដែលសហប្រជាជាតិជាអ្នករៀបចំធ្វើ

ឬក៏ការ“ស្នើសួរយោបល់ពីប្រជាជន” ដែលសហប្រជាជាតិជាអ្នករៀបចំធ្វើផងដែរ ដើម្បីឲ្យជនជាតិ

ដើមខ្មែរក្រោមទាំងអស់ ដែលកំពុងតែរស់នៅសព្វថ្ងៃនៅលើទឹកដីកំណើតកម្ពុជាក្រោមរបស់ខ្លួន ហើយ

និងខ្មែរក្រោមទាំងអម្បាលម៉ានដែលរស់នៅក្រៅស្រុកលើពិភពលោកទាំងមូល បោះឆ្នោតដោយសេរី

ផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តទៅលើស្ថានភាពនយោបាយរបស់ពួកគេ គឺទៅលើរបៀបគ្រប់គ្រងលើទឹកដីកំណើត

និងគ្រប់គ្រងលើខ្លួនួគេ(Political status) ក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់សហប្រជាជាតិ។

ក៏ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីការដាក់ជូនសំណើដកឤណានិគមជាផ្លូវការពីខែតុលានិងវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១០មក

យើងខ្ញុំពុំទាន់បានទទួលនូវចម្លើយអ្វីៗយ៉ាងណាមួយនៅឡើយទេ ទោះបីចម្លើយនោះជាផ្លូវការក្តី ឬក៏

ក្រៅផ្លូវការក្តី អំពីឯកឧត្តម បាន គីមូន, អគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិ ហើយនិងរដ្ឋនានាជាសមាជិក

ដូចគ្នាដែរ ចំពោះការសុំដកឤណានិគមជាបន្ទាន់ពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ថ្វីត្បិតតែមានលិខិតរំឭកជាច្រើន

ពីយើងខ្ញំយ៉ាងណាក៏ដោយក្តី តាមឱវាទនិងអនុសាសន៍ប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតពីលេខាធិការនិងពីភូ

ឈួយទូតជាបេសកកម្មពិសេសប្រចាំការនៅសហប្រជាជាតិ នាបុរីនីវយ៉ក នៅពេលដែលសមាជិកនៃ

ក្រុមការងារបញ្ចុះបញ្ចូលដកឤណានិគមរបស់យើងខ្ញុំនៅបុរីនីវយ៉កក្នុងខែតុលាឆ្នាំ២០១០ដើម្បីនិងជួប

អស់លោកទាំងនោះសម្តែងនូវការគួរសម ដែលបានគ្រោងទុកបីសប្តាហ៍ជាមុន បន្ទាប់ពីការដាក់ជូនជា

ផ្លូវការនូវសំណើដកឤណានិគម (Decolonization-Proposal)។

គ- តើយើងធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីឤេយការបាត់បង់សិទ្ធិ សេរីភាព និង អំណាច

ទាំងអម្បាលម៉ានរបស់យើង ត្រូវបានប្រគល់សងមកយើងវិញយ៉ាងសមរម្យ

ឬបានយកមកអនុវត្តឡើងវិញ ដោយដំណោះស្រាយអន្តរជាតិ?

ដូចដែលយើងបានថ្លែងយ៉ាងច្បាស់លាស់អំពីឆន្ទ:និងចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់យើងដែលបាន

សម្តែងចេញមកដោយសេរីដូចបានបញ្ផាក់ពីខាងលើនេះរួចមកហើយនោះ ច្បាប់អន្តរជាតិទាំងឡាយ

ដែលស្ថិតនៅជាធរមាននៅឡើយ ហើយដែលស្តីពីវត្ថុបំណងនេះ ហើយព្រមទាំងសន្ធិសញ្ញាអន្តរ

ជាតិទាំងឡាយដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងបញ្ហានេះ គឺជាមហាឤវុធបរមាណូដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុត ហើយនិងជា មហា

រលកយក្សសមុទ្ទខាងមាគ៌ាទូតដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុត ជាយន្តការអន្តរជាតិតែមួយគត់ ដើម្បីនិងទាមទារនូវ

សិទ្ធិ សេរីភាពនិងអំណាចទាំងអស់របស់យើងដែលបានបាត់បង់ទៅទាំងអម្បាលម៉ាន ឲ្យប្រគល់

សងមកយើងវិញនិងបានយកមកអនុវត្តឡើងវិញ ឆាប់ឬយូរដោយថ្នាក់ដឹកនាំពិភពលោកទាំងឡាយ

ដែលមានឆន្ទ:ដ៏ប្រសើរខ្ពង់ខ្ពស់ និងមានសេចក្តីប្រាថ្នាខ្ពស់ ដើម្បីបញ្ចប់ឤណានិគមនិយមចាស់ឬឤ

ណានិគមនិយមថ្មីឲ្យអស់ស្រឡះតែម្តងពីសកលលោកទាំងមូលនាសតវត្សរ៍ទី២១នេះ។ ប៉ុន្តែយន្តការ

ដែលមានសារប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់ប្រសើរលើសលុប ច្បាស់លាស់ប្រាកដប្រជា និងពិត ជាក់ស្តែង

ងាយស្រួលបំផុត មិនស្មុគ្រស្មាញ និង លឿនឆាប់រហ័សទាន់ចិត្តជាងគេនោះ ដើម្បីនិងត្រូវបាន សិទ្ធិ សេរីភាព និងអំណាចដែលបានបាត់បង់ទាំងអស់នោះ ប្រគល់សងមកយើងវិញហើយនិងបានយកមក

អនុវត្តឡើងវិញត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ឆាប់ឬក៏យូរនោះ គឺច្បាប់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ខែ

មិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ ដែលយោងខាងលើ។ ហើយដើម្បីនិងបំពេញការងារដ៏ថ្លៃ៏ថ្នូរ និងកិច្ចការដ៏ប្រសើរធំ

ធេងនេះ វាតម្រូវជាចាំបាច់នូវឆន្ទ:ដ៏ខ្លាំងក្លានិងសេចក្តីប្រាថ្នាដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់រដ្ខាភិបាលបារាំងដើម្បីនិង

ជួសជុលនូវកំហុសឆ្គងទាំងអម្បាលម៉ានដែលបានធ្វើមកលើប្រជាពលរដ្ខខ្មែរក្រោមហើយនិងសុំទោស

ផងដែរ ចំពោះទុក្ខវេទនា សោកនាដកម្ម និងការឈឺចាប់ដ៏សែនខ្លោចផ្សា ដែលពួកគេទទួលរងក្រោមអំ

ពើខុសច្បាប់របស់រដ្ខាភិបាលបារាំង ដែលបានឃុបឃិតគ្នាជាមួយនិងព្រះចៅអធិរាជ បាវ ដាយ នៃវៀត

ណាម ប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែលជាបិតុភូមិនិងមាតុភូមិរបស់ពួកគេ ទៅឲ្យវៀតណាម នៅថ្ងៃទី០៤ មិថុនា១៩៤៩ តាមរយ:ច្បាប់ដ៏ទុរយសដែលបានចុះហត្ថលេខានៅទូឡុងុប្រទេសបារាំង ដោយឯកឧត្តម វ៉ាំងសង់ អូរីយ៉ូលប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋទី៣នៃប្រទេសបារាំង ដូចដែលបានបញ្ផាក់មកពីខាង

លើស្រាប់។

នេះគឺជាវិធីរដ្ឋបាល នីតិបញ្ញត្តិ និងច្បាប់ ដែលសំខាន់ចាំបាច់បំផុត ជាក់ស្តែង ច្បាស់លាស់បំ

ផុត ប្រាកដនិយម សមហេតុផលបំផុត ហើយនិងឆាប់រហ័សទាន់ចិត្តជាទីបំផុត ដែលរដ្ឋាភិបាលបារាំង

ត្រូវតែសម្លឹងមើល និងគិតគូរធ្វើ ដោយយកចិត្តទុកដាក់ ព្រោះជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ដោយគ្មានការ

ពឹងពាក់ពីមហាអំណាចខាងក្រៅ ឬពីពិភពលោកខាងក្រៅណាមួយឡើយ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះនិង

ជួយទ្រទ្រង់ដល់ខ្លួន ទោះបីជាក្នុងករណីណាក៏ដោយ។

ផ្នែកទី២

ការប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់នូវ ច្បាប់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា

ឆ្នាំ១៩៤៩ដែលបានប្រគល់កូសាំងស៊ីនឬទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទៅឲ្យព្រះចៅអធិរាជ បាវ

ដាយ នៃវៀតណាម ដោយគ្មានការព្រមព្រៀងគ្នា និងគ្មានការយល់ព្រមជាផ្លូវការណ៍

រវាងគ្នាជាមួយនិងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានិងជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់ត្រឹម

ត្រូវស្របច្បាប់ ជាគ្រឹះច្បាប់រឹងមាំ ដើម្បីនិងទាមទារនូវសិទ្ធិ សេរីភាព បូរណភាពទឹកដី អធិបតីភាព និងឯករាជ្យដែលបានបាត់បង់ទាំងអម្បាលម៉ាននៃជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមឲ្យ

បានប្រគល់សងមកវិញឬបានយកមកអនុវត្តឡើងវិញ ឆាប់ឬយូរ ដោយដំណោះស្រាយ

អន្តរជាតិ និងដោយការប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់នូវច្បាប់អន្តរជាតទិងាំឡាយសព្វថ្ងៃដែល

នៅមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លាលើសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចហើយនិងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិដទៃទៀត

ដែលពាក់ព័ន្ធ ជាមហាឤវុធបរមាណូដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុតនិងជាមហារលកយក្សសមុទ្ទតាមមា

គ៌ាទូតដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុតដើម្បីទាមទារសិទ្ធិជាម្ចាស់លើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ជាបិតុភូមិ និង ជា

មាតុភូមិ ដើម្បីនិងបានទទួលពេញលេញនូវឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍និងសេរីភាព

ស្របតាមចំណុចទី៥នៃសេចក្តីប្រកាសរបស់មហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ១៥១៤

(XV))ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦០ ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យទៅឲ្យប្រទេសនិងប្រជាជន

ដែលរស់នៅក្រោមរបបឤណានិគមនិយមបរទេស។

1-ការប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់នូវច្បាប់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ចុះថ្ងៃទី០៤ខែមិថុនាឆ្នាំ១៩៤៩

ដែលជាយន្តការងាយស្រួលជាទីបំផុតមិនពិបាកនិងងាយស្រួលប្រើប្រាស់ជាទីបំផុត ឆាប់រហ័ស

ទាន់ចិត្តជាទីបំផុត ជាក់ស្តែងច្បាស់លាស់បំផុត ហើយប្រាកដនិយមសមហេតុផលបំផុត ដើម្បីឤេយ

ការបាត់បង ់សិទ្ធិ សេរីភាព និង អំណាច ទាំងអម្បាលម៉ានរបស់យើង ត្រូវបានប្រគល់សងមក

យើងវិញឬ បានយកមកអនុវត្តឡើងវិញ ឆាប់រហ័ស ឬក៏យឺតយូរ ដោយដំណោះស្រាយអន្តរជាតិ​នៅក្នុងទំព័រតទៅនេះ គឺជាការចម្លងតាមច្បាប់ដើមសុទ្ធសាធជាផ្លូវការនៃច្បាប់បារាំងសែសលេខ

៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ខែមិថុនាឆ្នាំ១៩៤៩ដែលបានចុះហត្ថលេខានៅទូឡុងុ ប្រទេសបារាំងដោយលោក

ឯកឧត្តមវ៉ាំងសង់ អូរីយ៉ូលប្រធានាធិបតីសាធារណរដ្ឋទី៣របស់បារាំង នាថ្ងៃទី០៤មិថុនា១៩៤៩ និងអត្ថ

បទច្បាប់បកប្រែក្រៅផ្លូវការ ដើម្បីប្រគល់ដែនដីកូសាំងស៊ីនឬកម្ពុជាក្រោមទៅឲ្យអធិរាជ បាវ ដាយ នៃ

រដ្ឋរួមសម្បាច់វៀតណាម គី៣ គឺ (តុងកឹង អណ្ណាម និងកូសាំងស៊ីន ឬ ដែនដីកម្ពុជាក្រោម) ដោយការ

បដិសេធទាំងស្រុងលើពាក្យបណ្តឹងតវាដ៏ខ្លាំងក្លាមិនព្រមលះបង់ដាច់ខាតពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះករុណាជាម្ចាស់ជីវិតតម្កល់លើត្បូង ព្រះមហាក្សត្រប្រទេសកម្ពុជា ព្រះ

បាទ នរោត្តម សីហនុវរ្ម័ន ព្រះចៅប្រទេសកម្ពុជាធិបតី។ សូមរំឭកថា អំណាចឤណានិគមបារាំងបានដាក់

ប្រទេសកម្ពុជានៅក្រោមឤណាព្យាបាលរបស់ខ្លួន តាមរយ:សន្ធិសញ្ញា ១១សីហា១៨៦៣ដោយរំលោភបំ

ពារបំពានលើឆន្ទ:ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទាំងពីរព្រះអង្គ គឺព្រះបាទអង្គឌួងនិងព្រះបាទនរោត្តមដែលព្រះអង្គ

មានព្រះរាជហឫទ័យចង់ឲ្យមានអន្តរាគមន៍ពីប្រទេសបារាំងដើម្បីជួយការពារប្រទេសកម្ពុជាពីការឈ្លាន

ពានវាតទីលេបទឹកដី ពីប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ គឺសៀម(ថៃឡង់)និងយួន(វៀតណាម)គឺមិនមែនសុំប្រ

ទេសបារាំងសែសឲ្យដាក់ប្រទេសកម្ពុជានៅក្រោមឤណាព្យាបាលរបស់ប្រទេសបារាំងនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ

ក្រោមការការពារទប់ទល់និងការរំលោភឈ្លានពានពីប្រទេសជិតខាងភូមិផងរបងជាមួយ(គឺការគាំពារ)

ជួសវិញ។ ហើយនៅក្រោយការចូលទីវង្គតរបស់ព្រះបាទអង្គឌួង និងនៅក្រោមរាជ្យព្រះបាទនរោត្តម

ប្រទេសបារាំងសែសបានប្រើអំណាចនិងឤនុភាព ឤណានិគមរបស់ខ្លួនដកហូតយកដោយឯកតោភាគី

ដែនដីកម្ពុជាក្រោមពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដាក់ជាឤណានិគម ឬ ឤណានិគមដែនដីឯនាយសមុទ្ទ

របស់ខ្លួន ឲ្យឈ្មោះថា កូសាំងស៊ីន។ ច្បាប់បារាំងសែសដ៏ទុយ៌សដែលបានធ្វើនិទ្ទេសខាងលើ ដែលបាន

អនុម័តរួមជាមួយគ្នា ដោយសភានៃសហភាពបារាំង សភាជាតិនិងក្រុមប្រឹក្សាសាធារណរដ្ឋ ហើយនិង

រដ្ឋសភាត្រូវបានចម្លងទាំងស្រុងតាមច្បាប់ដើមដូចតទៅនេះ៖

“Loi No. 49-733 du 4 Juin 1949 modifiant le statut de la Cochinchine dans l’Union Française.

Après l’avis de l’Assemblée de l’Union Française,

L’Assemblée nationale et le Conseil de la République ont délibéré,

L’Assemblée nationale a adopté,

Le Président de la République promulgue la loi dont la teneur suit:

Art. 1er. Dans le cadre fixé à l’article 60 de la Constitution de la République française et après l’avis émis, dans sa séance du 23 Avril 1949, par l’Assemblée territoriale de la Cochinchine, le statut de la Cochinchine est modifié dans les conditions prévues à l’article ci-après.

Article 2. Le territoire de la Cochinchine est rattaché à l’Etat associé du Vietnam suivant les termes de
la déclaration commune du 5 Juin 1948 et de la declaration du Gouvernement Français du 19 Août 1948.

La Cochinchine cesse en consequence d’avoir le statut de territoire d’Outre-mer.

Art. 3. En cas de changement du statut du Vietnam, le statut de la Cochinchine fera l’objet d’une nouvelle délibération des assemblées prévues à l’article 75 de la Constitution (Titre VIII de l’Union Française).

La présente loi sera exécutée comme loi de l’Etat.

Fait à Toulon, le 4 Juin 1949

Vincent Auriol

Par le Président de la République

Le Président du Conseil des Ministres, Henri Queille

Le Ministre de la France d’Outre-mer, Paul Costes-Floret

Source: France, Journal Officiel de la République Française, Lois et Décrets, 5 Juin, 1949, p. 5502.

of 4 June 1949 modifying the status of Cochin China in the French Union.

As per advice of the Assembly of the French Union,

The National Assembly and the Council of the Republic have deliberated,

The National Assembly has adopted,

The President of the Republic promulgates the law whose terms follow:

Article 1. Within the framework set forth in Article 60 of the Constitution of the French

Republic and as per advice issued by the Territorial Assembly of Cochin China, in its session of 23 April 1949, the status of Cochin China is modified in the conditions set forth in the Article hereafter.

Article 2. The Territory of Cochin China is linked to the associated State of Vietnam following the terms of the joint declaration of 5 June 1948 and the declaration of the French Government of 19 August 1948.

Cochin China ceases to have the status of the overseas territory accordingly.

Article 3. In case of the change of the status of Vietnam, the status of Cochin China will be the subject of a new resolution of the assemblies set forth in Article 75 of the Constitution (Title​ VIII of the French Union).

The present law will be carried out as law of the State.

Made in Toulon, the 4^th day of June 1949

Vincent Auriol

For the President of the Republic

The President of the Council of Ministers, Henri Queille

The Minister of the Overseas France, Paul Costes-Floret

Source: France, Official Journal of the French Republic, Laws and Decrees, June 5, 1949, p. 5502.

ដោយឤនុភាពនៃច្បាប់បារាំងខាងលើ ហើយនិងការនិយាយស្តីស្របច្បាប់និងមនុស្សធម៌
ច្បាប់បារាំងលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤មិថុនា១៩៤៩ គឺ បើតាមអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ ជាប្រភពចម្បង

ឬក៏ជាឫសគល់សំខាន់ជាងគេនៃបុព្វហេតុនៃទុក្ខវេទនានិងការឈឺចាប់ខ្លោចផ្សាទាំងអស់ដែលជនជាតិ

ដើមខ្មែរក្រោមបានទទួលរងពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ទៀត។ រដ្ឋាភិបាលបារាំង ដើម្បីនិងចៀសវាងពី
ការប្តឹងផ្តល់ដែលឤចនិងមានជាយថាហេតុ ដែលជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមត្រូវតែយកពាក្យបណ្តឹងដាក់

ជូនទៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិជាដាច់ខាតនាពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខនេះនោះ រដ្ឋាភិបាលបារាំង

សែសត្រូវតែលុបច្បាប់ដ៏ទុយ៌សរបស់ខ្លួនចោលភ្លាមជាដាច់ខាត ហើយប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម

ទៅឤេយម្ចាស់ដើមត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់វិញ គឺ ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ដោយគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ គ្មាន
ការកម្រិតឬក៏ គ្មានការទុកបម្រុងអ្វីក៏ដោយ។
ការប្រគល់ដោយខុសច្បាបទឹ់កដីកម្ពុជាក្រោមដោយប្រធានាធិបតី វ៉ាំងសង់ អូរីយ៉ូលនៃសាធារ
ណរដ្ឋបារាំងទី៣ គឺ ជាការរំលោភទាំងកំរោលលើធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ ជំពូកទី១១ ជំពូកទី១២ និងជំ
ពូកទី១៣ ដែលបារាំងខ្លួនឯងផ្ទាល់ ជាសមាជិកពេញអង្គនិងពេញសមត្ថភាពចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ២៤ ខែតុ
លា ឆ្នាំ១៩៤៥មកម៉្លេះ។

ក៏ប៉ុន្តែ មាត្រា៣ នៃច្បាប់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ខាងលើ

នេះបាន បើកចំហឱកាស ឲ្យខ្មែរក្រោមទាំងអស់នៅគ្រប់អង្គការ ហើយនិងស្ថាប័ននានា លើសកល

លោកទាំងមូល ជាពិសែសគឺក្រុមការងារអគ្គមគ្គុទេសន៍ជាតិ រំដោះឤណានិគម ពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ដែលជាចលនាជាតិដើម្បីកម្ពុជាក្រោមឯករាជ្យ ហើយដែលបានចែងយ៉ាងច្បាស់លាស់នូវទស្សនវិស័យ បេសកកម្ម គោលដៅ និងទិសដៅ ហើយព្រមទាំង ផែនការអនុវត្តន៍ដាក់ទិសវាយសម្រុក ស្រដៀងគ្នា
ឬស្របគ្នាបេះបិតជាមួយនិងសហព័ន្ធខ្មែរកមុ្ពុជ៉ាក្រោមពិភពលោក ដែលជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់

អង្គការយូអិនភីអូ ដើម្បីនិងស្នើសុំដោយទទូចជាទីបំផុត ដល់រដ្ឋាភិបាលបារាំងសែស សុំឲ្យសភាទាំង

អស់នៃប្រទេសបារាំងដែលមានចែងច្បាស់លាស់ក្នុងមាត្រា៧៥នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបារាំងសែស(ចំណងជើង

ទីVIIIនៃសហភាពបារាំង)ក្នុងករណីដែលមានការផ្លាស់ប្តូរនូវលក្ខន្តិក:របស់ប្រទេសវៀតណាម។ នា

បច្ចុប្បន្នកាលនេះ លក្ខន្តិក:របស់ប្រទេស វៀតណាមទាំងផ្នែករដ្ឋបាល ផ្នែកនីតិបញ្ញត្តី ផ្នែកច្បាប ថ្នា់ក់

មូលដ្ឋាន ភូមិភាគ ថ្នាក់ជាតិ និង ថ្នាក់អន្តរជាតិ បានផ្លាស់ប្តូរដោយបានគិតទុកជាមុននិងដោយចេតនា

ដើម្បីឲ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរឡើង ដោយបានផ្លាស់ប្តូរពីរដ្ឋរួមសម្បាច់វៀតណាម គឺពី គី៣ (តុងកឹង

អណ្ណាមនិងកូសាំងស៊ីន)ទៅជាវៀតណាមខាងជើងនិងវៀតណាមខាងត្បូងហើយនាបច្ចុប្បន្នកាល

នេះ គឺជា វៀតណាមតែមួយគត់ គឺ សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ដែលជាឱកាសមួយដ៏ល្អប្រ

សើរបំផុត ចំពោះជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមងាយស្រួល ទាមទារយក សិទ្ធិ សេរីភាព និង អំណាចទាំង

អម្បាលម៉ានដែលប្រទេសបារាំងសែសក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រធានាធិបតី វ៉ាំងសង់ អូរីយ៉ូល

បានឃុបឃិតជាមួយនិងព្រះចៅអធិរាជ បាវដាយ នៃរដ្ឋរួមសម្បាច់វៀតណាម ប្រគល់ដោយរំលោភ
បំពារបំពានទាំងកំរោល លើធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ ត្រង់ជំពូកទី១១ ជំពូកទី១២ និងជំពូកទី១៣។ ហេតុ
ដូច្នេះ ប្រទេសបារាំងសែសត្រូវតែផ្តល់ឤទិភាពទី១បង្អស់ទៅលើការពិភាក្សាដោះស្រាយនិងសម្រេច

សេចក្តីសាជាថ្មីទៀត លើច្បាប់នោះដោយសភាទាំងអស់ ដែលបានចែងទុកជាបញ្ញត្តិ ឬជាគោលការណ៍

នៅក្នុងមាត្រា៧៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ(ចំណងជើងទីVIIIនៃសហភាពបារាំងសែស) ស្របតាមមាត្រា៣ នៃ

ច្បាប់បារាំងខាងលើ ដើម្បីចាត់ទុកជាមោឃ: និងទុកជានិរាករណ៍ ហើយប្រគល់ទឹកដីដោយគ្មានលក្ខ

ខ័ណ្ឌទៅឤេយខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់ដើមត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់វិញ។ វិធីរដ្ឋបាល នីតិបញ្ញត្តិ និង

ច្បាប់ ដែលរដ្ឋាភិបាលបារាំងសម្លឹងមើលឃើញដោយយកចិត្តទុកដាក់គិតគូរនិងធ្វើនេះ គឺជាសេចក្តី

សម្រេចចិត្តដ៏ល្អប្រសើរក្រៃលែង ដើម្បីនិងដោះស្រាយដ៏សមរម្យនិងជាបន្ទាន់នូវជម្លោះហើយនិងជួស

ជុលនូវកំហុសឆ្គង ទុក្ខវេទនានិងការឈឺចាប់ដ៏មហាសែនខ្លោចផ្សាទាំងអម្បាលម៉ាន ដែលរដ្ឋាភិបាលបា

រាំងសែស បានធ្វើមកលើជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមនៅក្នុងទសវត្សរ៍កន្លងមក ដោយគ្មានចាំបាច់និងចូល

ខ្លួនទៅប្រឈមមុខនិងតុលាការយុត្តិធម៌ និង ឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ នៅទីក្រុងឡាអេ បន្ទាប់ពីការដាក់ពាក្យ

បណ្តឹង នាពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ដោយជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ដែលជាអ្នករងគ្រោះដ៏សែនយូរ

អង្វែង ដ៏សែនយូរលង់ ពីមួយជំនាន់ ទៅមួយជំនាន់ទៀត ដោយមកពីបារាំងសែសនិងវៀតណាម--នេះគ្រាន់តែក្នុងករណីដែលមិនបានសំរេចជោគជ័យជាយថាហេតុ ក្នុងសំណើ និងសេចក្តីអំពាវនាវសុំ
ឤេយដកឤណានិគមវៀតណាម ចេញពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោមតែប៉ុណ្ណោះ។

ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមនិងស្រូបជាថ្មីម្តងទៀតនូវខ្យល់ឤកាសដ៏ល្អបរិសុទ្ធនៃប្រជាធិបតេយ្យ សេរីភាព និងសិទ្ធិធ្វើអ្វីៗដែលគេចង់ធ្វើ ដោយគ្មានការកម្រិតឬត្រួតត្រាពីជនដទៃណាមួយឡើយ ពី

ព្រោះដោយការសម្រេចធ្វើតាមវិធីរដ្ឋបាល នីតិបញ្ញត្តិ និងច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលបារាំងនេះ ហើយជនជាតិ
ដើមខ្មែរក្រោមនិងសរសើរព្រមទាំងថ្លែងនូវអំណរគុណចំពោះរដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសដែលបានធ្វើនូវ
កិច្ចការនេះ ដើម្បីនិងផ្តល់ដល់ពួកគេនូវកំណើតថ្មី ហើយនិង ជីវិតថ្មី សាជាថ្មីម្តងទៀតជាសមាជិកថ្លៃថ្នូរ
នៃ គ្រួសារមនុស្សជាតិនៅលើផែនពសុធានេះ។
នេះ គឺជាទង្វើតែមួយគត់របស់រដ្ឋាភិបាលបារាំងសែស ដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីមជ្ឈដ្ឋានខាង
ក្រៅ ឬក៏ការបង្ខិតបង្ខំអ្វីក៏ដោយ ពីព្រោះវាជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់បារាំងដែលបានកាត់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម
ដែលជាបិតុភូមិ និងជាមាតុភូមិ របស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដោយ ឯកតោភាគី យកទៅឤេយអធិរាជ បាវ
ដាយនៃរដ្ឋរួមសម្បាច់វៀតណាម ដោយគ្មានការយល់ព្រមឬការព្រមព្រៀងគ្នាជាផ្លូវការណ៍រវាងព្រះរាជា
ណាចក្រកម្ពុជា ហើយនិងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដែលជាម្ចាស់ទឹកដីត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់។ ជាការបន្ថែម
ទៅលើទង្វើនេះ រដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសត្រូវតែធ្វើការសុំទោស ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ចំពោះពលរដ្ឋ
ខ្មែរក្រោម ដោយ តាក់តែងច្បាប់មួយដែលមានចំណងជើងថា“សេចក្តីសម្រេចចិត្តជាតិសុំទោស”ដូចគ្នា
និងប្រធានាធិបតី បិល្ល ឃ្លិនតិន(US President Mr. Bill Clinton)នៃសហរដ្ឋឤមេរិក ដែលបានធ្វើពី១៧
ឆ្នកាំន្លងមកចំពោះប្រជាជនហាវៃ៉ ដោយបានចុះហត្ថលេខាលើច្បាប់សាធារណ:មួយលេខ១០៣-១៥០ ដែលមានចំណងជើងថា“សេចក្តីសម្រេចចិត្តសុំទោស” ចំពោះជនជាតិកំណើតដើមហាវៃ៉ នាថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីទទួលស្គាល់ខួប១០០ឆ្នាំ នៃថ្ងៃទី១៧ មករា១៨៩៣ នៃការរំលំរាជបល្ល័ង្កនៃព្រះរា

ជាណាចក្រហាវ៉ៃ ហើយផ្តល់នូវការសុំទោស ដល់ជនជាតិដើមហាវ៉ៃ ក្នុងនាមសហរដ្ឋឤមេរិក ចំពោះ

ការរំលំរាជបល្ល័ង្កនៃព្រះរាជាណាចក្រហាវ៉ៃ។

ក្នុងនាមជាមហាអំណាច និងជាថ្នាក់ដឹកនាំពិភពលោកមួយដែរនោះ ហើយជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍
នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិដែលមានកិត្យានុភាពជាងគេ រដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសគួរតែធ្វើអ្វី
មួយដូចគ្នានិងសហរដ្ឋឤមេរិកដែរ ដែលបានធ្វើនៅថ្ងៃទី២៣វិច្ឆិកា១៩៩៣ ចំពោះជនជាតិកំណើតដើម
ហាវៃ៉ដោយបានចុះហត្ថលេខាលើច្បាប់សាធារណ:មួយ សុំទោសពៃរច៍ពោំះពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែល

បានរងទុក្ខវេទនាដ៏យូរលង់ ហើយបន្ទាប់មកប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមឬកូសាំងស៊ីន ដោយគ្មានលក្ខ

ខ័ណ្ឌទៅឤេយខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់ដើមត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់វិញ។ ប្រសិនបើ រដ្ឋាភិបាលបារាំង

សែស ឤចធ្វើកិច្ចការនេះតែម្នាក់ឯង ឬសហប្រតិបត្តិការ និងសហការជាមួយនិងវៀតណាម ជាអតីត

ដៃគូអ្នកផ្សំគំនិតជាមួយនោះ គឺវាជាភ័ព្វសំណាងទិព្វ និងជាអនាគតថ្មីមួយដ៏ត្រចះត្រចង់ ហើយនិង

ជា កំណើតថ្មីដ៏ពិសិដ្ឋ សម្រាប់ខ្មែរក្រោមដែលបានរង់ចាំជាយូរអង្វែងឆ្នាំណាស់មកហើយ ពីមួយជំនាន់

ទៅមួយជំនាន់ទៀត ដើម្បីនិងដកដង្ហើមស្រូបយកខ្យល់ឤកាសដ៏ល្អបរិសុទ្ធនៃប្រជាធិបតេយ្យ សេរីភាព

ហើយនិងអ្វីៗដែលពួកគេចង់ធ្វើ ដោយគ្មានការកំរិតនិងគ្មានការត្រួតត្រាពីជនដទៃណាមួយឡើយ ពី អ្នកដែលឤចនិងរំដោះ និងឤចស្រោចស្រង់ជីវិតពួកគេ ឬពីអ្នករំដោះ និងស្រោចស្រង់ជីវិតពួក

គេពិតៗជាក់ស្តែងនោះ។
ក្នុងនាមជាអធិបតីនៃក្រុមការងារអគ្គមគ្គុទេសន៍ជាតិិ រំដោះឤណានិគមពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែលជា
ចលនាជាតិ ដើម្បីកម្ពុជាក្រោមឯករាជ្យ ជាអនុប្រធានសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៃរដ្ឋមិនីសូតា ជាអគ្គលេ
ខាធិការនៃសាខាសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមពិភពលោកនៅរដ្ឋមិនីសូតា សហរដ្ឋឤមេរិក ហើយនិងជាទី
ប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់លោក តោ គិមថុង ជាអធិបតីនៃសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមពិភពលោក ខ្ញុំមានសេចក្តី
សង្ឃឹមដ៏ធំធេងថា រដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសឤចនិងធ្វើនូវទង្វើផ្ទៃក្នុងនិងថ្លៃថ្នូរដ៏ប្រសើរនេះ តែម្នាក់ឯង
គត់ ដោយគ្មានការស្វះស្វែងរកមហាអំណាចពីខាងក្រៅ ឬពិភពពីខាងក្រៅ ឬប្រសិនបើចូលចិត្តជាងគេ
ពីអតីតដៃគូអ្នកផ្សំគំនិតជាមួយ គឺវៀតណាម ដែលឤចធ្វើសហប្រតិបត្តិការ ឬសការជាមួយគ្នាបាន
យ៉ាងសមរម្យ និងជាដាច់ខាត ដើម្បីនិងជួយទង្វើដ៏ធំធេង ប្រសើរថ្លៃថ្នូរ មនុស្សធម៌ ត្រឹមត្រូវ ប្រកប
ដោយយុត្តិធម៌ ហើយនិង សមធម៌របស់រដ្ឋាភិបាលបារាំងនេះ។

ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសឤចធ្វើកិច្ចការនេះបានតែម្នាក់ឯងគត់ ធ្វើជាមួយ ឬដោយគ្មាន

សហប្រតិបត្តិការដ៏ស្មោះ ឬសហការពីវៀតណាម អតីតដៃគូអ្នកផ្សំគំនិតជាមួយ សំណុំឯកសារស្តីពី

សៀវភៅខ្មៅនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សទាំងប្រាំជំពូករបស់ខ្មែរក្រោម ដោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ពីរិដ្ឋា

ភិបាលមួយទៅរដ្ឋាភិបាលមួយទៀតនោះ និងត្រូវ បិទទំព័រជាស្វ័យប្រវត្តិ ហើយត្រូវបានលុបចោលទាំង

ស្រុងពីសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មៅរបស់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ហើយក៏ត្រូវបានលុបចោលទាំងស្រុង

ផងដែរពីសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ឤក្រក់របស់ពិភពលោក។ តើព្រោះហេតុអ្វី? ពីព្រោះកាលដែលបា

រាំងសែសបានដកហូតយកដោយឯកតោភាគី ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្វីត្បិតតែ

មានការប្រតិកម្មតវាប្រឆាំងទាមទារអំពីព្រះរាជាខ្មែរយ៉ាងណាក៏ដោយ ហើយបារាំងបានដាក់ទឹកដីកម្ពុ

ជាក្រោម នៅក្រោមអំណាចឤណានិគមរបស់ខ្លួនជាដែនដីឯនាយសមុទ្ទរបស់ខ្លួននោះ ហើយនៅ

ពេលដែលបារាំងបានចាកចេញពីឥណ្ឌូចិននោះ មិនបានប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទៅឤេយកម្ពុជា

ហើយនិងខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់ត្រឹមត្រូវស្របច្បាប់វិញនោះទេ គឺបារាំងបានប្រគល់ទៅឤេយអធិ

រាជ បាវដាយ នៃវៀតណាមដោយគ្មានការព្រមព្រៀងពីព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយនិងគ្មានការ

យល់ព្រមពីជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមដែលជាម្ចាស់ត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់នោះទេ។ ទង្វើជាឯកតោភាគី

របស់បារាំងសែសនេះ គឺបានរំលោភទាំងកំរោលទៅលើធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ ត្រង់ជំពូកទី១១ ជំពូក

ទី១២ និង ជំពូកទី១៣ដែលបារាំងខ្លួនឯងជាសមាជិកពេញអង្គនិងពេញសមត្ថភាព ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៤

តុលា ១៩៤៥មកម៉្លេះ។ ហេតុដូច្នេះ ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមត្រូវតែ ស្វែងរកច្បាប់អន្តរជាតិដែលឋិតនៅ

ជាធរមាន ដើម្បីនិងកំណត់នូវស្ថានភាពនយោបាយរបស់ខ្លួនដោយសេរី គឺកំណត់នូវអភិបាលកិច្ចចំ

ពោះខ្លួននិងចំពោះតំបន់ឬប្រទេសជាតិនិងទឹកដីខ្លួនដោយសេរី ហើយនិងស្វែងរកនូវការអភិវឌ្ឍន៍

ខាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និង វប្បធម៌ ដោយសេរី ដូចជា សេចក្តីប្រកាស របស់មហាសន្និបាតសហប្រ

ជាជាតិលេខ១៥១៤(XV) ចុះថ្ងៃទី១៤ធ្នូ១៩៦០ ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យទៅឤេយប្រទេសនិងប្រជាជន

ដែលរស់ក្រោមឤណានិគមនិយមបរទេស សេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់មហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ

លេខ១៥៤១(XV)ចុះថ្ងៃទី១៥ធ្នូ១៩៦០ ស្តីពីការបើកសិទ្ធិដោយសេរីជ្រើសរើសយកសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច

វាសនាខ្លួន ក្នុងចំណោមសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួន៣បែបឬ៣ប្រភេទឬ៣គំរូ ដូចជាការរួមរស់ដោយ

សេរជីមាយួនិងរដ្ឋអំណាចដែលគ្រប់គ្រងលើខ្លួននាបច្ចុប្បន្ននេះ ការបញ្ចូលទឹកដីរបស់ជនជាតិដើម ជា

មួយនិងទឹកដីរបស់រដ្ឋអំណាច ដែលប្រជាជននៃរដ្ឋទាំងពីរមានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗគ្នា ហើយនិង ឯក

រាជ្យដែលជនជាតិដើមសម្រេចចិត្តផ្តាច់ខ្លួនចេញពីរដ្ឋអំណាចឯករាជ្យ ទសវត្សរ៍អន្តរជាតិលើកទី២

ហើយនិងផែនការដាក់ទិសវាយសំរុក ពីឆ្និាំ២០០១-២០១០ ដើម្បីនិងវាយកំទេចរំលំរំលើងឤណានិគម

និយមក្នុងលោកនាសតវត្សរ៍ទី២១នេះ ហើយនៅទីបំផុត សេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ

ចុះថ្ងៃទី១៣កញ្ញា២០០៧ ស្តីពីសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួននៃជនជាតិដើមទាំងឡាយលើសកលលោក

ទាំងមូលដែលមាត្រា៣បានចែងថា “ជនជាតិដើមទាំងអស់ មានសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង។

ឤស្រ័យដោយអំណាចឬដោយឤនុភាពនៃសិទ្ធិនោះ ពួកគេកំណត់ដោយសេរីនូវស្ថានភាពនយោបាយ

(គឺការកំណត់នូវការគ្រប់គ្រងខ្លួន និងគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិផងខ្លួន) ហើយនិង ការស្វះស្វែងរកការអភិ

វឌ្ឍន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌របស់ពួកគេដោយសេរី” ហើយឬក៏ស្នើសុំដោយទទូចជាទីបំផុត

ចំពោះរដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសដើម្បីនិងប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់ដូចដែលបានបញ្ផាក់ពីខាងលើ នូវធម្មនុញ្ញ

សេចក្តីប្រកាស និងសេចក្តីសម្រេចចិត្តសហប្រជាជាតិ ហើយនិងសន្ធិសញ្ញាទាំងឡាយដទៃទៀតដែល

ពាក់ព័ន្ធដើម្បីផ្ទេរអំណាចទាំងអស់ទៅឤេយជនជាតិដើមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ស្របតាមចំណុចទី៥នៃ

សេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ១៥១៤(XV)ចុះថ្ងៃទី១៤ធ្នូូ១៩៦០េ ដាយគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ គ្មានការកម្រិតឬក៏គ្មានការទុកបំរុងអ្វីទាំងអស់ក៏ដោយ ស្របតាមឆន្ទ:និងចំណង់ចំណូលចិត្តដែលបានសម្តែងចេញមកដោយសេរីរបស់ពួកគេ ហើយនិងស្របតាមឆន្ទ:ដ៏ល្អបរិសុទ្ធ ធំធេង និងសេច

ក្តីប៉ងប្រាថ្នាដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ថ្នាក់ដឹកនាំពិភពលោកផងដែរ ដើម្បីនិងបំបាត់ឤណានិគមនិយមចាស់ និង

ឤណានិគមនិយមថ្មីឤេយអស់ពីពិភពលោកនាសតវត្សរ៍ទី២១នេះ។

សូមរំឭកជូនជ្រាបថា ក្នុងសតវត្សរ៍កន្លងមក ការអនុវតន្ត៍នូវគំនិតអ្នកកវីនិពន្ធបារាំងសែស ឡា

ហ្វុងតែន “ច្បាប់អ្នកខ្លាំងជាង គឺតែងតែប្រសើរជានិច្ច”នោះ មានប្រសិទ្ធិភាពខ្លាំងក្លាមែនទែននៅសម័យ

នោះ ក៏ប៉ុន្តែនេៅយុគទំនើបនៃ វិទ្យាសាស្ត្រជឿនលឿន តិចណូឡូស៊ី និងប្រព័ន្ធពត៌មានអ៊ិនថឺណែតខ្លាំង

ក្លាអស្ចារ្យនោះ គំនិតនិងច្បាប់របស់ ឡាហ្វុងតែន វាឈប់មានប្រសិទ្ធិភាពទៀតឡើយ។ ហេតុដូច្នេះ គំ

និតឬច្បាប់របស់លោក ឡាហ្វុងតែន វាហួសសម័យនិយម ប្រើប្រាស់លែងកើត និងគ្មានឥទ្ធិពល

ទៀតឡើយ។ រដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសត្រូវតែក្រឡេកមើលទៅ សហភាពសូវៀត ហុងកុង ទីមិ័រខាង

កើត ហើយនិងប្រទេសដទៃជាច្រើនទៀត ហើយទើបតែពេលថ្មីៗនេះប៉ុណ្ណោះសោះ ប្រទេស ស៊ូដង់

ខាងត្បូង ជាឧទាហរណ៍ពិតៗជាក់ស្តែង ដើម្បីនិងដើរតាម ដើម្បីរក្សានូវមុខងារអន្តរជាតិឬក៏ឋាន:ខ្លួន

ក្នុងចំណោម មហាអំណាច និង ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលពិភពលោកទាំង៥។

ការផ្ទេរអំណាចទាំងអស់ ដែលត្រូវបានបារាំងសែស លួចនិងឆក់ប្លន់យកទៅ ដោយបានស៊ុំគ្រ

លុំផ្សំគំនិតជាមួយ វៀតណាម បរទេសឤក្រក់ព្រៃផ្សៃ“evil foreign barbarians”ជាដៃគូ និងជាអ្នក

ទទួលខុសច្បាប់(ពាក្យ“evil foreign barbarians˝ នេះគឺជាពាក្យដែលបុព្វបុរសខ្មែរយើងលោកបានចារ

ជាភាសាសំស្ក្រឹតលើជញ្ផាំងប្រាសាទ បាយ័ននៅខេត្តសៀមរាប ទុកជាប្រវត្តិសាស្ត្រឤេយយើងជាបច្ឆា

ជនសម្រាប់រៀនសូត្ររំឭកដាស់សតិស្មារតីចងចាំនូវជាតិសាសន៍មូយជាអ្នកភូមិផងរបងជាមួយដែលគេ

តែងតែឈ្លានពានមកលើបូរណភាពទឹកដីយើងមិនឈប់ឈរដោយឧបាយកលផ្សេងៗដែលយើងគ្រប់

គ្នាមិនទាំងបានចាប់ឤរម្មណ៍នឹកនាដល់វាថាជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ជាតិយើងផងនោះដែរ។ ចម្លាក់លឹប/ឱនិន្ន

ភាពលើជញ្ផាំងប្រាសាទបាយ័ន នៅសៀមរាបដែលព្រះមហាក្សត្រខ្មែរអ្នកចម្បាំង បានដាក់ឈ្មោះឤេយ

ពួកចាមនិងពួកយួនអ្នកស៊ីឈ្នួលច្បាំងឤេយស្តេចចាមជាភាសាសំស្ក្រឹតថា យ៉ាវ៉ាណា ជាសញ្ញាជនបរ

ទេសឤក្រក់ព្រៃផ្សៃហើយចេញពីពាក្យដដែលនេះ ដូនតានិងខ្មែរយើងគ្រប់ៗគ្នាហៅថា យួន រត់មាត់

គ្រប់ៗ គ្នាមកទល់និងសព្វថ្ងៃនេះ)(សូមមើលសំណើដកឤណានិគម: ឯកសារយោង ១៨ National

Geographic, vol.161 No. 5, May 1982, P. 581) ដោយរដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសទៅឤេយជនជាតិដើមខ្មែរ

ក្រោម ដែលជាម្ចាស់ត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់នៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម គឺងាយស្រួលនិងមិនស្មុគ្រស្មាញជាទី

បំផុត ដូច ជាការប្រៀបធៀបទៅនិង “បកចេកទុំហើយបរិភោគ”យ៉ាងដូច្នោះដែរ ដោយគ្រាន់តែអនុវត្តន៍

ច្បាប់អន្តរជាតិទាំងអស់នោះនូវគ្រប់ចំណុចទាំងអស់តែប៉ុណ្ណោះ មិនចាំបាច់រកជំនួយពីមហាអំណាចខាង

ក្រៅ ឬ ពីពិភពលោកខាងក្រៅឡើយ ពីព្រោះកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ផ្នែករដ្ឋបាល នីតិបញ្ញត្តិ និងច្បាប់របស់រដ្ឋា
ភិបាលបារាំងសែសនេះ គឺជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងសុទ្ធសាធរបស់បារាំងសែសតែប៉ុណ្ណោះ; គឺមិនចាំបាច់មានការ
ជ្រៀតជ្រែកពីមជ្ឃដ្ឋានខាងក្រៅ ហើយឬការបង្ខិតបង្ខំអ្វីក៏ដោយ។
នេះ គឺ ជាយន្តការងាយស្រួលជាងគេបំផុត មិនស្មុគ្រស្មាញជាទីបំផុត ហើយនិងឆាប់រហ័ស
លឿនទាន់ចិត្តជាងគេបំផុតដែលរដ្ឋាភិបាលបារាំងសែសត្រូវតែយល់ព្រមប្រើប្រាស់ដើម្បីនិងបញ្ចប់
ឤេយបានរួចរាល់តែម្តង នូវទុក្ខវេទនាដ៏យូរអង្វែងរ៉ាំរៃ និងការឈឺចាប់ដ៏សែនខ្លោចផ្សាដែលរដ្ឋាភិបាល
បារាំងសែសបានដាក់បន្ទុកមកលើពួកគេ ដោយបានឃុបឃិតស៊ុំគ្រលុំជាមួយអធិរាជ បាវ ដាយ នៃរដ្ឋ

រួមសម្បាច់វៀតណាម, គី៣ តាមច្បាប់ដ៏ទុយ៌សរបស់បារាំងដូចបានរៀបរាប់មកពីខាងលើស្រាប់។

2-ការប្រើប្រាស់ច្បាប់អន្តរជាតិទាំងអស់ដែលនៅមានឤនុភាពជាធរមាន

ដើម្បីសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួន និង ឯករាជ្យនៃជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម

ដើម្បីនិងប្រើសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមទាំងអស់គ្នាត្រូវ
តែយកច្បាប់អន្តរជាតិទាំងអស់ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនិងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួន មកប្រើជាមហាឤវុធ
បរមាណូដែលមានឥទ្ធិពលដ៏ខ្លាំងក្លា និងជាមហារលកយក្សសមុទ្ទស៊ូណាមីតាមមាគ៌ាទូតដែលមានឥទ្ធិ
ពលដ៏ខ្លាំងក្លា។
ច្បាប់អន្តរជាតិទី១ ដែលជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមកំពុងតែប្រើប្រាស់ ហើយដែលបានប្រើរួចមកហើយ
នៅក្នុងសំណើដកឤណានិគម ដែលបានដាក់ជូនជាផ្លូវការណ៍ទៅសហប្រជាជាតិ ក្នុងខែតុលានិង វិច្ឆិ

ឆ្នាំ២០១០នោះគឺសេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ១៥១៤(XV)ចុះថ្ងៃទី១៤ធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦០

ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យឤេយទៅប្រទេសនិងប្រជាជនដែលរស់នៅក្រោមឤណានិគមនិយមបរទេស

ហើយនិងសេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ១៥៤១(XV)ចុះថ្ងៃទី១៥ធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦០

ដែលបន្ថែមទៅលើសេចក្តីប្រកាសខាងលើ ស្តីពីការជ្រើសរើសយកសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួនពី

គំរូបីបែបដូចជាជ្រើសរើសយកការរួមរសជា់មួយរដ្ឋឯករាជ្យគឺរួមរស់ជាមួយយួន ឬជ្រើសរើសយកការ

បញ្ចូលទឹកដីរបស់ជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមជាមួយនិងទឹកដីនៃរដ្ឋឯករាជ្យគឺជាមួយនិងទឹកដីយួន ឬក៏ទាម

ទារយកឯករាជ្យ គឺផ្តាច់ខ្លួនចេញដាច់ស្រឡះពីរដ្ឋឯករាជ្យគឺពីយួន ជាសំឤងខាងផ្លូវនយោបាយ និងផ្លូវ

ទូត ដើម្បីធ្វើឲ្យសិទ្ធិទាំងអស់ដែលបានបាត់បង់ សេរីភាព អ្វីៗដែលចង់ធ្វើ អំណាច បូរណភាពទឹកដី អធិបតីភាព និង ឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍ជាម្ចាស់ដើមត្រឹមត្រូវនិងស្របច្បាប់នៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ជាបិតុភូមិ និង ជាមាតុភូមិ ត្រូវបានប្រគល់សងមកពួកគេវិញ និង ត្រូវបានដាក់ឤេយអនុវត្តន៍ឡើងវិញ ឆាប់ ឬក៏យូរ ដោយដំណោះស្រាយអន្តរជាតិ។

យន្តការដទៃផ្សេងទៀត ក្រៅពីច្បាប់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ

១៩៤៩ ដើម្បីប្រើ និងសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង គឺ ធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិជំពូកទី១១ ជំពូកទី

១២ និងជំពូកទី១៣; សេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិស្តីពីទសវត្សរ៍លើកទី២ និងផែនការ

ដាក់ទិសវាយសំរុកពីឆ្នាំ២០០១ទៅ២០១០ ដើម្បីលុបបំបាត់ឤណានិគមនិយមក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១ហើយ

និង សេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ ចុះថ្ងៃទី១៣កញ្ញា២០០៧ ស្តីពីសិទ្ធិនៃជនជាតិដើម

ទាំងឡាយនៅលើសកលលោកទាំងមូល ដែលមាត្រា៣បានចែងថា“ជនជាតិដើមទាំងអស់មានសិទ្ធិ

សម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង។ ឤស្រ័យដោយអំណាច ឬដោយឤនុភាពនៃសិទ្ធិនោះ ពួកគេកំ

ណត់ដោយសេរីនូវស្ថានភាពនយោបាយ(គឺកំណត់នូវការគ្រប់គ្រងលើទឹកដីរបស់ខ្លួនគេ និងគ្រប់គ្រង
លើខ្លួនគេដោយសេរី ) ហើយនិងស្វះស្វែងរកការអភិវឌ្ឍន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និង វប្បធម៌របស់
ពួកគេដោយសេរី ”។

2.1-សេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ១៥១៤(XV) ចុះថ្ងៃទី១៤

ធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦០ ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យទៅឤេយប្រទេសនិងប្រជាជនដែលរស់នៅ

    ក្រោមអំណាចឤណានិគមនិយមបរទេស

នេះគឺជាការចំឡងតាមអត្ថបទដើមនៃសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់មហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ
១៥១៤(XV) ចុះថ្ងៃទី១៤ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦០ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យទៅឤេយប្រទេសនិងប្រជាជនដែល
រស់នៅក្រោមអំណាចឤណានិគមនិយមបរទេស។

“1514 (XV).  Declaration on the granting of independence to colonial countries and peoples

The General Assembly,

…………..

Solemnly proclaims the necessity of bringing to a speedy and unconditional end colonialism in

all its forms and manifestations;

And to this end

Declares that:

 “1.      The subjection of peoples to alien subjugation, domination and exploitation constitutes

a denial of fundamental human rights, is contrary to the Charter of the United Nations and is an impediment

to the promotion of world peace and cooperation.

2.All peoples have the right to self-determination; by virtue of that right they freely

determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development.

3.Inadequacy of political, economic, social or educational preparedness should never

serve as a pretext for delaying independence.

4.All armed action or repressive measures of all kinds directed against dependent

peoples shall cease in order to enable them to exercise peacefully and freely their right to

complete independence and the integrity of their national territory shall be respected.

5.Immediate steps shall be taken, in Trust and Non-Self-Governing Territories or

all other territories which have not yet attained independence, to transfer all powers to the peoples of those territories, without any conditions or reservations, in accordance with their freely expressed will and desire, without any distinction as to race, creed or colour, in order to enable them to enjoy complete independence

and freedom.

6.Any attempt aimed at the partial or total disruption of the national unity and the

Territorial integrity of a country is incompatible with the purposes and principles of the Charter of the

United Nations.

7.All States shall observe faithfully and strictly the provision of the Charter of the

United Nations, the Universal Declaration of Human Rights and the present Declaration on the basis of

equality, non-interference in the internal affairs of all States, and respect for the sovereign rights of all

peoples and their territorial integrity.”

សេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិខាងលើនេះ មានជាគោលការណ៍៧ចំណុចសំខាន់
ដែលចំណុចទី២ ទី៣ ទី៤ និងទី៥, ក្នុងចំណោមចំណុចដទៃទៀត, ជាចំណុចសំខាន់ជាងគេបង្អសដើ់ម្បី

ផ្តល់ដល់ជនជាតិដើមទាំងអស់នៃពិភពលោកទាំងមូលនូវសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួននិងឯករាជ្យដ៏

សំខាន់ជាងគេបង្អស់ ដែលបានចែងច្បាស់ថា “(២) ប្រជាជនទាំងអស់មានសិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួន

ដោយខ្លួនង; ដោយឤនុភាពនៃសិទ្ធិនោះ ពួកគេកំណត់ដោយសេរីនូវស្ថានភាពនយោបាយ(គឺការគ្រប់

គ្រងខ្លួននិងទឹកដីខ្លួនដោយខ្លួនឯង) និងស្វះស្វែងរកការអភិវឌ្ឍន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌

ដោយសេរី។ (៣) ការត្រៀមខ្លួនមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ខាងផ្លូវនយោបាយ ផ្លូវសេដ្ឋកិច្ចឬខាងផ្លូវសិក្សា

អប់រំមិនត្រូវយកជាលេសសម្រាប់ពន្យារអូសបន្លាយឯករាជ្យសោះឡើយ។ (៤) អំពើទាំងអស់ដែល
ប្រើប្រាស់ឤវុធឬវិធានការបង្ក្រាបគ្រប់ប្រភេទដែលប្រឆាំងនិងប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងបន្ទុក ត្រូវតែបញ្ឈប់ ដើម្បីជួយពួកគេឤេយប្រើប្រាស់សិទ្ធិ ដោយសន្តិវិធី និងសេរី ឆ្ពោះទៅរកឯករាជ្យ
ពេញលេញបរិបូរណ៍ ហើយនិងបូរណភាពទឹកដីរបស់ពួកគេត្រូវតែគោរព។ (៥) វិធានការជាបន្ទាន់ ត្រូវតែអនុវត្តន៍ នៅក្នុងអតីតឤណានិគម និងតំបន់ទាំងឡាយដែលពុំទាន់មានការគ្រប់គ្រងខ្លួនដោយ
ខ្លួនឯង ឬតំបន់ទាំងឡាយដទៃទៀត ដែលពុំទាន់បានទទួលឯករាជ្យ ដើម្បីផ្ទេរអំណាចទាំងអស់ទៅ
ឤេយប្រជាជននៃតំបន់ ឬប្រទេសទាំងឡាយនោះ ដោយគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ ឬដោយគ្មានរក្សាទុកនូវសិទ្ធិ

អ្វីទាំងអស់ ស្របទៅនិងឆន្ទ: ហើយនិងចំណង់ចំណូលចិត្ត ដែលពួកគេបានសម្តែងចេញមក ដោយ

សេរី ដោយគ្មានការរើសអើង គ្មានគិតពីពូជសាសន៍ ពីគោលជំនឿ ឬពណ៌សម្បុរអ្វីទាំងអស់ដើម្បីជួយ

ពួកគេ ឤេយបានទទួលនូវឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍ និងសេរីភាព”។

ដូចដែលយើងបានបញ្ផាក់រួចមកហើយស្រាប់ថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម គឺជាទឹកដីដែលពុំទាន់មាន

ការគ្រប់គ្រងខ្លួនដោយខ្លួនឯង ហើយនៅក្រោម ស្មារតី បដិញ្ញា និង គោលការណ៍ ដែលមាននៅក្នុង

សេចក្តីប្រកាសសហប្រជាជាតិ ជាឈ្មោះបង្កបដោ់យតុណ្ហីភាពនៅក្នុងតំបន់ដទៃទៀតទាំងអស់ដែលពុំ

ទាន់បានទទួលឯករាជ្យ, ដូចនេះអំណាចទាំងអស់ របស់ពួកគេដែលត្រូវបាត់បង់ដោយសារច្បាប់ដ៏ទុ

យ៌សរបស់បារាំងសែសលេខ៤៩-៧៣៣ ចុះថ្ងៃទី០៤ មិថុនា ១៩៤៩ ត្រូវតែផ្ទេរជាដាច់ខាតទៅឤេយ

ពួកគេវិញ ដោយគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ គ្មានការកំរិត ឬការរក្សាទុកនូវអ្វីក៏ដោយ ស្របតាមឆន្ទ: និងចំណង់ចំ

ណូលចិត្ត ដែលពួកគេបានសម្តែងចេញមកដោយសេរី ដោយគ្មានការរើសអើងពីពូជសាសន៍ ពីគោល

ជំនឿ ឬពីពណ៌សម្បុរ ដើម្បីជួយពួកគេឤេយបានទទួលនូវឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណដូ៍ចដែលបាន
បញ្ផាក់ប្រត្យក្ស ដោយចំណុចទី៥នៃសេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិដែលបានបញ្ផាក់
មកពីខាងលើស្រាប់។

ថ្វីត្បិតតែទឹកដីកម្ពុជាក្រោមសព្វថ្ងៃនេះមិនបានចុះជាផ្លូវការនៅក្នុងបញ្ផីដកឤណានិគមមិនទាន់

អស់របស់គណកម្មាធិការពិសេសនៃសហប្រជាជាតិយ៉ាងណាក៏ដោយ ឬគណកម្មាធិការ២៤ ដែល

មាន១៦តំបន់ ដែលនិងត្រូវសម្រេចវាសនារបស់ខ្លួននោះ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែលពុំទាន់បានគ្រប់គ្រង

ខ្លួនដោយខ្លួនឯងនោះ គឺ ជាទឹកដីដែលបានថ្លែងជាវារទហិត ជាតុណ្ហី ដោយចំណុចទី៥នៃសេចក្តី

សម្រេចចិត្ត/សេចក្តីប្រកាសសហប្រជាជាតិលេខ១៥១៤(XV) ចុះថ្ងៃទី១៤ធ្នូ១៩៦០ដូចតទៅនេះ: “វិ

ធានការជាបន្ទាន់ ត្រូវតែអនុវត្តន៍ នៅក្នុងអតីតឤណានិគម និងតំបន់ទាំងឡាយដែលពុំទាន់មានការគ្រប់

គ្រងខ្លួនដោយខ្លួនឯង ឬតំបន់ទាំងឡាយដទៃទៀត ដែលពុំទាន់បានទទួលឯករាជ្យដើម្បីផ្ទេរអំណាច

ទាំងអស់ទៅឤេយប្រជាជននៃតំបន់ ឬប្រទេសទាំងឡាយនោះ ដោយគ្មានលក្ខខ័ណ្ឌ ឬដោយគ្មានរក្សា

ទុកនូវសិទ្ធិអ្វីទាំងអស់ ស្របទៅនិងឆន្ទ: ហើយនិងចំណង់ចំណូលចិត្ត ដែលពួកគេបានសម្តែងចេញ
មក ដោយសេរី ដោយគ្មានការរើសអើង គ្មានគិតពីពូជសាសន៍ ពីគោលជំនឿ ឬពណ៌សម្បុរអ្វីទាំង
អស់ ដើម្បីជួយពួកគេ ឤេយបានទទួលនូវឯករាជ្យពេញលេញបរិបូរណ៍ និងសេរីភាព”។  ឤស្រ័យ
ដោយអំណាចនៃចំណុចទី៥នៃសេចក្តីសម្រេចចិត្តសហប្រជាជាតិខាងលើនេះ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែល
ពុំទាន់មានការគ្រប់គ្រងខ្លួនដោយខ្លួនឯងនោះ ត្រូវតែស្ថិតនៅក្នុងចំណោមទឹកដី ឬតំបន់សេសសល់
ទាំង១៦ នោះ នៅក្នុងបញ្ផីដកឤណានិគមមិនទាន់ចប់របស់គណកម្មាធិការពិសេសសហប្រជាជាតិ ខាងដកឤណានិគម ឬ គណកម្មាធិការ២៤ ស្របតាមសាច់រឿង និង ស្របតាមច្បាប់ជាពិតប្រាកដ
ណាស់។
ហេតុដូច្នេះ គណកម្មាធិការពិសេសសហប្រជាជាតិខាងដកឤណានិគម ្រតូវតែធ្វើការខាងដក
ឤណានិគម ចេញពីទឹកដីកម្ពុជាក្រោមផងដែរ ទន្ទឹមគ្នាជាមួយនិងតំបន់សេសសល់ទាំង១៦ នៅក្នុង
បញ្ផីដកឤណានិគមមិនទាន់ចប់របស់គណកម្មាធិការពិសេសសហប្រជាជាតិ។

2.2-សេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ១៥៤១(XV) ចុះថ្ងៃទី១៥ ធ្នូ

១៩៦០ ស្តីពីការជ្រើសរើសសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួន ក្នុងចំណោមគំរូទាំងបីបែប—សិទ្ធិ

រួមរស់ជាមួយនិងរដ្ឋឯករាជ្យ,សិទ្ធិបញ្ចូលទឹកដីរបស់ជនជាតិដើមជាមួយនិងទឹកដីនៃរដ្ឋឯករាជ្យ

ដោយប្រជាជនទាំងអស់មានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗគ្នា ហើយនិង សិទ្ធិឯករាជ្យ គឺជនជាតិដើម

ផ្តាច់ខ្លួនដាច់ស្រឡះចេញពីរដ្ឋឯករាជ្យ ទៅជារដ្ឋឯករាជ្យមានអធិបតីភាព និង បូរណភាព

ទឹកដីពេញលេញបរិបូរណ៍ ហើយនិង មានសិទ្ធិសុំចូលជាសមាជិកពេញអង្គនិងពេញសមត្ថ

ភាពនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទៀតខាងក្រោមនេះគឺជាសេចក្តីចំឡងតាមច្បាប់ដើមទាំងស្រុងនៃ

សេចក្តីសម្រេចចិត្តសហប្រជាជាតិ។

1541(XV) of 15 December 1960.

“1541(XV). Principles which should guide Members in determining whether or not an obligation exists

to transmit the information called for under Article 73 e of the Charter

The General Assembly,

 ……………………………………….

ANNEX

PRINCIPLES WHICH SHOULD GUIDE MEMBERS IN DETERMINING

WHETHER OR NOT AN OBLIGATION EXISTS TO TRANSFER THE

INFORMATION CALLED FOR IN ARTICLE 73 e OF THE CHARTER OF THE

UNITED NATIONS

………………………………………………..

Principle VI

A Non-Self-Governing Territory can be said to have reached a full measure of self-government by:

(a) Emergence as a sovereign independent State;

(b) Free association with an independent State; or

© Integration with an independent State.

Principle VII

(a)    Free association should be the result of a free and voluntary choice by the peoples of the

territory concerned expressed through informed and democratic processes.  It should be one which

respects the individuality and the cultural characteristics of the territory and its peoples, and retains for

the peoples of the territory which is associated with an independent State the freedom to modify the status

of that territory through the expression of their will by democratic means and through constitutional processes.

with outside interference, in accordance with due constitutional processes and the freely

expressed wishes of the people.  This does not preclude consultations as appropriate or necessary under the

terms of the free association agreed upon.

Principle VIII

Integration with an independent State should be on the basis of complete equality between the peoples of

the Non-Self-Governing Territory and those of the independent country with which it is integrated.  The

peoples of both territories should have equal status and rights of citizenship and equal guarantees of

fundamental rights and freedoms without any distinction or discrimination; both should have equal rights

and opportunities for representation and effective participation at all levels in the executive, legislative and judicial organs of government.

Principle IX

Integration should have come about in the following circumstances:

(a)    The integrating territory should have attained an advanced stage of self-government

with free political institutions, so that its peoples would have the capacity to make a responsible choice

through informed and democratic processes;

(b)    The integration should be the result of the freely expressed wishes of the territory’s

peoples acting with full knowledge of the change in their status, their wishes having been expressed through informed and democratic processes impartially conducted and based on universal adult suffrage.  The United Nations could, when it deems it necessary, supervise these processes.

សូមជំរាបថានេះគឺជាសេចក្តីសម្រេចចិត្តសហប្រជាជាតិបន្ថែមទៅលើសេចក្តីសម្រេចចិត្តលើកទី១

ដើម្បីផ្តល់ឱកាសឲ្យជនជាតិដើមទាំងអស់ធ្វើការជ្រើសរើសយកសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួនក្នុងចំណោម

គំរូទាំង៣បែបស្របតាមឆន្ទ:និងចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្លួន មានន័យថាជនជាតិដើមមានសិទ្ធិជ្រើសរើសរវាង

“សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនផ្ទៃក្នុង” និង “សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនខាងក្រៅ ”។ សិទ្ធិទីិ១ គឺមានន័យថា ជនជាតិ

ដើមសម្រេចចិត្តធ្វើជាជនជាតិនៃរដ្ឋអំណាចដែលខ្លួនកំពុងតែរស់នៅជាមួយសព្វថ្ងៃនេះ។ ចំណែកឯសិទ្ធិទី២

វិញគឺសិទ្ធិខាងក្រៅ មានន័យថា ជនជាតិដើមទាំងអស់ជ្រើសរើសយកសិទ្ធិផ្តាច់ខ្លួនចេញពីរដ្ឋឯករាជ្យដែលខ្លួន

កំពុងតែរស់នៅជាមួយសព្វថ្ងៃនេះ។ ហេតុដូច្នេះ សេចក្តីសម្រេចចិត្តសហប្រជាជាតិនេះ បានផ្តល់ឱកាសឲ្យជន

ជាតិដើមទាំងអស់មានសិទ្ធិជ្រើសរើសយកសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួន ហើយនិង សិទ្ធិឯករាជ្យតាម ឆន្ទ:របស់

ខ្លួន ដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ ឬការបង្ខិតបង្ខំអ្វីឡើយ។

2.3- សេចក្តីប្រកាសមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ សម្រាប់កំឡុងពេលពី២០០១-២០១០

កំណត់ទសវត្សរ៍លើកទី២ និង ផែនការអនុវតន្ត៍ដាក់ទិសវាយសំរុក ដើម្បីនិងបញ្ចប់ឤណា

    និគមនិយមគ្រប់រូបភាព ក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១

កំឡុងពេលពី២០០១-២០១០កំណត់នូវទសវត្សរ៍លើកទី២ ហើយនិង ផែនការដាក់ទិសវាយសំ

រុក ដើម្បីនិងលុបបំបាត់ឤណានិគមនិយមគ្រប់រូបភាព ក្នុងសតវត្សរ៍ទី២១នេះ បានប្រកាសឡើង

ដោយសេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ ដែលមានគោលបំណងចុងក្រោយនិងសំខាន់

បំផុត ដើម្បីនិងអនុវត្តន៍ឲ្យបានពេញលេញនូវសេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិលេខ

១៥១៤(XV) ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦០ ស្តីពីការប្រគល់ឯករាជ្យឲ្យទៅប្រទេសនិងប្រជាជនដែលរស់

នៅក្រោមនឹមឤណានិគមនិយមបរទេស ហើយនិងផ្តល់ឋិរវេលា១០ឆ្នាំគត់ឲ្យដល់ប្រទេសជាសមា

ជិកសហប្រជាជាតិទាំងអស់ ជាពិសេសប្រទេសជារដ្ឋអំណាចដែលគ្រប់គ្រងលើជនជាតិដើម ដើម្បី

សហការពេញលេញជាមួយនិងគណកម្មាធិការពិសេសសហប្រជាជាតិខាងដកឤណានិគម ឬគណ

កម្មាធិការ២៤ ដើម្បីបន្តធ្វើការលើតំបន់ដែលសេសសល់ទាំង១៦នៅក្នុងបញ្ផីដកឤណានិគមជាផ្លូវការ

មិនទាន់ចប់របស់គណកម្មាធិការពិសេសខាងដកឤណានិគមសហប្រជាជាតិ ហើយនិងជាពិសេសគឺ

ធ្វើការលើតំបន់ឯទៀតទាំងអស់ ដូចជាទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែលពុំទាន់មានការគ្រប់គ្រងខ្លួនដោយខ្លួន

ឯងនៅឡើយនោះ ដែលមានឈ្មោះបង្កបនៅ់ក្នុងបញ្ផីគណកម្មាធិការពិសេសខាងដកឤណានិគមស

ហប្រជាជាតិផងដែរនោះ(implicitly included on the UN Special Committee on Decolonization’s

official unfinished business list) ហើយដែលពុំទាន់បានទទួលឯករាជ្យបន្ទាប់ពីការបញ្ចប់ នៅថ្ងៃទី៨ធ្នូ

ឆ្នាំ២០០០នៃទសវត្សរ៍លើកទី១និងផែនការអនុវត្តដាក់ទិសវាយសំរុកដែលមានឋិរវេលាពីឆ្នាំ១៩៩០-

២០០០ដើម្បីនិងលុបបំបាត់ឤណានិគមនិយម។ ផែនការអនុវត្តដាក់ទិសវាយសំរុកនៃទសវត្សរ៍លើក

ទី១ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងនូវគំហើញ ទស្សន:និងសំណើដែលរដ្ឋជាសមាជិកបានដាក់ជូនទៅលោកអគ្គ

លេខាធិការសហប្រជាជាតិ ហើយដែលនៅមានទំនាក់ទំនងទូលំទូលាយជាមួយនិងទសវត្សរ៍លើកទី២

ផងដែរនោះ ត្រូវបានកែសម្រួលថែមថយជាចាំបាច់ដោយសេចក្តីសម្រេចចិត្តមហាសន្និបាតសហប្រជា

ជាតិលេខ៥៥/១៤៦ ហើយប្រើប្រាស់ជាផែនទីនាំផ្លូវ និងជាត្រីវិស័យដែលមានថាមពលខ្លាំងក្លាដឹកនាំ

ចង្អុលទិសដល់ពួកគេទាំងអស់ នៅក្នុងអំពើដែលបានប្រគល់ឤណត្តិឤេយ ក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិ

ស្វ័យសម្រេចវាសនាខ្លួននិងឯករាជ្យ ហើយនិងក្នុងការធ្វើឲ្យបានសម្រេចជោគជ័យនៃសិទ្ធិនេះ ដោយ

ជនជាតិដើមទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់រៀងៗខ្លួនដែលពុំទាន់បានទទួលការគ្រប់គ្រងខ្លួនដោយខ្លួនឯង នៅ

ក្នុងកំឡុងទសវត្សរ៍លើកទី២ ពីឆ្នាំ២០០១-២០១០។ ផែនការអនុវត្តដាក់ទិសវាយសំរុកដែលបាននិ

យាយមកនេះត្រូវបានចំឡងតាមអត្ថបទដើមដូចតទៅនេះ:

“The ultimate goal of the Second International Decade for the Eradication of Colonialism should be the full implementation of the Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples through the exercise of the right to self-determination and independence by the populations of the remaining Non-Self-Governing Territories” and also by the populations of all other territories which have not yet attained independence, and ultimately the implementation and the execution of the plan of action during the Second International Decade, which requires:

1.      “Action at the international level” where the international community, Members

Sates, the United Nations system as a whole and other governmental and non-governmental organizations

should unite their efforts to assist effectively the peoples of the Non-Self-Governing Territories in their progress towards self-determination and to actively participate in the implementation of the plan of action.

♦“The international community and the United Nations system as a whole should continue to support

the holding of consultations, as well as negotiations that are under way, among Member States concerned with a view to resolving certain colonial situations clearly identified in resolutions and decisions of the General Assembly.

♦“The international community should seek to enable the peoples of Non-Self-Governing Territories

to exercise their inalienable right to self-determination and decide their future political status with complete knowledge and awareness of the full range of political options available to them, including independence.  In that context, particular emphasis should be placed on the improvement of the educational systems in the Non-Self-Governing Territories and the protection and enhancement of the human rights of the populations.

♦“The international community should ensure that all political exercises relating to self-determination are carried out in an atmosphere free from intimidation and outside interference and allow for the open expression of the interests and aspirations of the peoples of the remaining Non-Self Governing Territories irrespective of such factors as size, geographical location, size of population or availability of economic resources, with the United Nations playing an appropriate role.”

2.      “Areas in which the United Nations, in cooperation with the administering Powers, should take actions as a matter of priority 

♦“The United Nations, in cooperation with the administering Powers, should ensure that the peoples

of Non-Self-Governing Territories are kept fully aware of the political status options available to them through increased direct contacts with the elected leaders and with the peoples themselves.

♦“The United Nations, in cooperation with the administering Powers, should ensure that all acts of self-determination are preceded by adequate and unbiased campaign of political education.

♦“The appropriate United Nations organs, in consultation with the administering Powers, should undertake comprehensive reviews of the situation in each of the Non-Self-Governing Territories in order to arrange for

 the holding of self-determination referendums as soon as possible, in accordance with the principles contained in the Declaration and all relevant resolutions and decisions of the General Assembly.

♦“The Secretary-General, or his Special Representative, should endeavor to visit each of the Non-

Self-Governing Territories as appropriate during the Second Decade and report thereon to the General

Assembly.

3.      Areas in which action is requested of the administering Powers as a matter of

priority

♦Administering Powers should take the necessary measures to promote the political,economic, social, cultural and educational advancement of the peoples of the Non-Self-Governing Territories, thereby facilitating their exercise of the right to self-determination, and should continue to provide the United Nations with information in accordance with Article 73 e of the Charter of the United Nations.

♦Administering Powers should ensure that any exercises of the right to self-determination are not affected by changes in the demographic composition of the Territories under their administration as a result of immigration or the displacement of the peoples of the Territories.

♦Administering Powers should implement measures aimed at conserving the natural resources, preserving the environment and assisting the peoples of the Non-Self-Governing Territories in achieving the maximum level

 of economic self-reliance, environmental protection, and social and educational development.

♦Administering Powers should continue to cooperate, or resume cooperation, with the Special

Committee on the Situation with regards to the implementation of the Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples, and actively involve themselves in its work.

♦Administering Powers should facilitate, in accordance with all relevant resolutions and decisions of the General Assembly and taking into account Assembly resolution 1514 (XV) of 14 December 1960, the participation of Territories under their administration in the programmes and activities of the specialized agencies, international financial institutions and other organizations within the United Nations system, and United Nations bodies on decolonization, including in particular the Special Committee, as well as regional and international organizations.

♦Administering Power should facilitate the dispatch of the United Nations visiting missions to

each of the Territories at regular intervals.

4.      Measures at the international level

♦ Member States, in particular administering Powers, should take all necessary measures to protect the Non Self-Governing Territories against environmental degradation and ecological damage; ensure timely assistance in the monitoring of both natural and man-made environmental threats; and provide the relief assistance necessary in cases of environmental emergencies.

♦ Member States should be invited to consider adopting at the national level suchmeasures, including legislation, that would (a) discourage all actions and activities, commercial or otherwise, that could be prejudicial to the exercise of the right to self-determination and independence by the peoples of the remaining Non-Self-Governing Territories; and (b) promote full respect for the human rights of peoples living under foreign domination and facilitate their recourse to judicial proceedings in order to gain economic and social restitution.

♦ Member States, in particular administering Powers, should refrain from the use of the remaining Non-Self-Governing Territories for military bases and installations.

5.      Role of the specialized agencies and other organizations of the United Nations system and non-governmental organizations

♦ Concrete mechanisms of international assistance should be worked out, especially in terms of economic growth and development, as well as protection of the environment, in the Non-Self-Governing Territories.  In this area, the specialized agencies of the United Nations system and international financial institutions should play a major role and therefore should be called upon to prepare adequate programmes.

♦ The relevant United Nations bodies, particular the Department of Public Information of the Secretariat, should be entrusted with intensifying the dissemination of information on the situation in the remaining Non-Self-Governing Territories, as well as on the Second Decade itself through special publications on decolonization, public film projections, photo exhibits and seminars.  Depending on the availability of resources, the Department should be encouraged to establish the appropriate correspondent network in the remaining Non-Self-Governing Territories.

♦ Non-governmental organizations and individuals with expertise in the field of decolonization should be requested to intensify their activities in cooperation with the relevant organs of the United Nations.

6.      Action by the Special Committee on the Situation with regard to the Implementation of the Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples

♦ The Special Committee on the Situation with regard to the Implementation of the Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples, with the cooperation of the administering Powers, should:

(a)   Prepare periodic analysis of the progress and extent of the implementation of the Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples in each Territory;

(b)   Review the impact of the economic and social situation on the Constitutional and political advancement of the Non-Self-Governing Territories;

(c)   Organize during the Second Decade Seminar in the Caribbean and Pacific Regions alternately, as well as at United Nations Headquarters, to review the progress achieved in the implementation of the plan of action, with the participation of the peoples of the Non-Self-Governing Territories, their elected representatives, the administering Powers, Member States, regional organizations, specialized agencies, non governmental organizations and experts.

♦ The Special Committee should continue to seek, as a matter of priority, the full cooperation of administering Powers with regard to the dispatch of United Nations visiting missions to Non-Self-Governing Territories.

♦ The Special Committee, with the cooperation of the administering Powers, should make every effort to facilitate and encourage the participation of representatives of the Non-Self-Governing Territories in regional and international organizations, as well as in the specialized agencies of the United Nations system, the Special Committee itself and other United Nations decolonization bodies.

7.      Coordination, review, appraisal and reporting

♦ The Special Committee and the Secretary-General should coordinate the programmes of activities relating to the Second Decade.
♦ The Special Committee should submit annually to the General Assembly an analytical report containing:

(a)   A review and appraisal of the activities undertaken in connection with the Second Decade;

(b)   Suggestions and recommendations.

♦ The Secretary-General should submit to the General Assembly at the mid point of the Second Decade a report on action taken, as well as on suggestions and trends that emerge from the deliberations of United Nations organs and the specialized agencies on implementation of the plan of action.

♦ The Secretary-General should submit to the General Assembly at its sixty fifth session a report on the achievement of the Second Decade.

Tag : អ្វី ហេតុអ្វី